- Đúng dược liệu (đúng tên; đúng loài): Vì trong thực tế,
tên gọi của các cây thuốc Ở các vùng miền có thể rất khác nhau. Nhiều dược liệu
khác nhau nhưng tên gọi có thể giống nhau hay cùng một dược liệu lại có rất
nhiều tên gọi khác nhau.
Thí dụ: Cây rau Sam còn có tên là Mã xỉ hiện; Cây Thài
lài còn có tên là cây Rau trai hay Trai thường hoặc như cây Hà thủ Ô lại có Hà thủ
Ô đỏ và Hà thủ Ô trắng...
- Đúng bộ phận dùng: Vì trong một cây thuốc không phải bộ
phận nào của cây cũng được dùng làm thuốc. Thậm chí, có hộ phận trong cùng một
cây lại là chất độc.
- Đúng thời điểm: Tỷ lệ hoạt chất chứa trong dược liệu
phụ thuộc vào từng thời kỳ phát triển và sự trưởng thành của cây thuốc. Vì thế,
phải thu hái đúng thời điểm mà bộ phận dùng làm thuốc chứa nhiều hoạt chất có
lợi nhất. Thời điểm Ở đây không chỉ theo mùa vụ mà bao hàm cả tuổi cây (nhất là
những cây mọc hoang hay sống lâu năm).
Thí dụ: Canhkina, Long não, Quế, Tam chát, Nhân sâm... Sau
đây là một số nguyên tắc chung nhất trong thu hái dược liệu.
Tuy nhiên, đây không phải là nguyên tắc được áp dụng cho
tất cả các dược liệu. Vì vậy, khi vận dụng trong thực tế cần phải hết sức linh
hoạt và phải căn cứ vào từng dược liệu cụ thể đã được nghiên cứu thử nghiệm.
1. Thu hái dược liệu là Rễ (Radix), Thân. rễ (Rhizotna),
Rễ củ (Tuber)
Nếu thu hái từ cây sống hàng năm thì thu hái lúc lá cây
ngả màu vàng. quả đã chín già; nếu thu hái từ cây sống nhiều năm thì thu hái vào
cuối thu sang đông là tốt nhất.
2. Thu hái dược
liệu là thân gỗ (Lignum)
Thu hái thân cây
lấy gỗ làm vị thuốc thì nên tiến. hành vào mùa đông, khi lá cây đã rụng. Lúc đó
cây chứa nhiều. hoạt chát, gỗ rắn chắc nên phơi sấy sẽ nhanh khô và bảo quản được
lâu. .
3. Thu hái dược
liệu là toàn cây (Herba)
Nếu sử dụng toàn cây thì nên thu hái khi cây bắt đầu ra
hoa, bằng cách cắt từ phía dưới lá tươi cuối cùng của các bộ phận của cây trên mặt
đất như : thân, nhánh mang lá hoa (bỏ phần thân, nhánh không còn lá và gốc rễ).
4. Thu hái dược liệu là vỏ (Cortex)
Thu hái bộ phận dùng là vỏ cây thì nên tiến hành vào mùa
xuân, lúc đó vỏ chứa nhiều nhựa để nuôi cây nên có nhiều hoạt chất và dễ bóc.
Đối với vỏ cành phải bóc vỏ ở các cành còn bánh tẻ
5. Thu hái dược liệu là Lá cây (Folium)
Thu hái bộ phận dùng là lá thì nên tiến hành vào lúc cây
sắp ra hoa hoặc chớm ra hoa. Khi đó, lá phát triển nhất và thường chứa nhiều hoạt
chát. Thu hái lấy lá bánh tẻ, để lại các lá non. Lá thu hái được phải đựng vào
sọt có mắt thưa, tránh ép mạnh làm lá giập nát. hấp hơi nước và thâm đen giảm
chất lượng.
6. Thu hái dược
liệu là Búp cây (Apex)
Thu hái bộ phận dùng là búp cây thì nên tiến hành vào mùa
xuân khi búp đã nẩy chồi. Thu hái búp có kèm theo 1 - 2 lá non chưa xòe ra.
7. Thu h ái dựơc liệu là Hoa (Flos)
Với bộ phận dùng là hoa thì nên thu hái khi hoa săp nở
hoặc chớm nở, nếu để khi hoa đã nở mới thu thì cánh hoa rất dễ rụng.. Phải hái
hoa bằng tay, động tác hái nhẹ nhàng.' xếp. hoa vào rổ cứng, không xếp quá nhiều,
không lèn chặt và tránh phơi nắng hoa sẽ làm hoa thâm đen giảm chất lượng.
8. Thu hái dược liệu là Quả (Fructus)
Thu hái quả mọng nên tiến hành vào lúc quả bẳt đầu chín 'hoặc sắp chín; có loại nên thu hái lúc còn ương (như sa nhân). Hái quả lúc trời mát, để
nguyên cuống, xếp nhẹ nhàng, tránh chèn ép vào nhau làm cho quả sẽ chóng hỏng.
Đối với các quả bị bẩn phải rửa sạch bằng nước và nên thấm khô, xếp riêng để sử
dụng ngay vì đã làm mất màng bảo vệ vỏ nên dễ thối. Dụng cụ đựng quả cần cứng
để ồn định về hình dạng, thông thoáng, có lót đệm bằng vật liệu mềm xốp, bảo
quản quả chỗ mát.
9. Thu hái dược liệu là Hạt (Se men)
Nếu bộ phận dùng là hạt thì nên thu hái khi quả đã chín
già, riêng quả khô tự mở nên hái trước lúc khô héo, nếu để lâu quả sẽ nứt làm
rơi hạt hoặc gặp mưa hạt sẽ nảy mầm.
10 Thu hái dược liêu có chứa chất độc
Khi thu hái các dược liệu chứa chất độc, phải trang bị
đầy đủ dụng . cụ bảo hộ lao động khi làm việc nhất thiết phải đeo kính, găng
tay.. để đảm bảo an toàn cho người thu hái.
Written by Unknown
We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.
0 comments:
Post a Comment