Alcaloid

Alcaloid là những hợp chất hữu cơ có chứa N, đa số có nhân dị vòng, có phản ứng kiềm, thường gặp trong thực vật, đôi khi trong động vật thường có dược lực tính rất mạnh và cho những phản ứng hóa học với một số thuốc thử chung của alcaloid.

Một số chất, N không thuộc dị vòng mà Ở mạch nhánh như ephedrin trong cây Ma hoàng .(Ephedra sinica Stapf.), capsaicin trong quả cây ớt (Capsicum annuum L.), hordenin trong mầm cây Mạch nha (Hordenum sativum Jess.), colchicin trong hạt cây Tỏi độc (Colchicum autumnale L.), có chất phản ứng kiềm nhẹ như ricinin trong hạt Thầu dầu, theobromin trong cacao và có chất phản ứng acid yếu như arecaidin trong hạt cau cũng được xếp vào alcaloid. 

Alcaloid có phổ biến trong thực vật, nó thường ở trong dịch tế bào dưới dạng muối với acid hữu cơ, lúc đầu mới hình thành alcaloid nằm trong các bộ phận đang phát triển của cây (mầm, chồi ngọn) sau chuyển ra các bộ phận khác của cây. Người ta đã. biết khoảng trên 6.500 alcaloid từ hơn 5.000 loài, chủ yếu là thực vật.bậc cao, thuộc lớp cây hai lá mầm, thường gặp ở một số họ. như họ Thuốc phiện (Papaveraceae), họ Mao lương (Ranumculaceae.), . họ Cà phê  (Rubiaceae), họ Mã tiền (logamaceae), họ Trúc đào' (Apocynaceae), họ Cà (Solanaceae); Ở cây một lá mầm tìm thấy nhiều alcaloid thuộc họ Hành tỏi (Lihaceae); còn thực vật bậc thấp mới tìm thấy Ở một vài loài nấm như nấm Cựa khỏa mạch (Claviceps purpurea Tul.); nấm Amanita phaloides. Ngoài ra một số ít động vật cũng có alcaloid như samandrin, samandaridin lấy từ con Salamand maculosa hoặc Salamandra altra, bufothionin lấy từ Bufo formosla.

Alcaloid có trong các bộ phận khác nhau của cây như ở hạt (cây Mã tiền, Cà phê), Ở quả (cây ớt, Thuốc phiện), ở hoa (cây Cà độc dược), Ở lá (cây Beliadon, Co ca), Ở thân (cây Ma hoàng), vỏ thân (cây Canhkina, Mộc hoa trắng), Ở rễ (cây Lựu, Ba gạc), Ở củ (cây Ô dầu, Bình vôi).

Tỷ lệ alcaloid trong cây thường rất thấp vì phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, nhưng cũng có một số ít cây chứa tỷ lệ alcaloid cao như trong cây Canhkina 7 - 10%, nhựa quả cây Thuốc phiện 20 - 30%. Đa số alcaloid ở thể rắn (alcaloid có oxy) như morphin, codein,strychnin, quinin; một số ít ở thể lỏng (alcaloid không có oxy) như nicotin, spartein, những alcaloid này thường bay hơi được, bền vững ở nhiệt độ sôi .

Tác dụng của alcaloid rất khác nhau, có chất kích thích hệ thần kinh trung ương như strychnin, cafein; có chất ức chế thần kinh trung ương như morphin, reserpin; kích thích thần kinh giao cảm như ephedrin, hordenin; làm liệt giao cảm như ergotamin, yohimbin; kích thích phó giao cảm như pilocarpin, eserin; làm liệt phó giao cảm như atropin, hyoscyamin; phóng bế hạch giao cảm như nicotin, spartein; làm tăng huyết áp như ephedrin, hydrastin; làm hạ huyết áp như reserpin, yohimbin; gây tê tại chỗ như cocain; tác dụng trên tim như quinidin, afagarin; diệt ký sinh trùng như quinin trị sốt rét; emetin, conexin chữa lỵ amib, isopellerin trị sán.

Browse More Articles

Tweet

Written by Unknown

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.